باور غلط رایج: کبد چرب تنها در افراد چاق یا مصرف‌کنندگان الکل رخ می‌دهد و همیشه با علائم آشکار همراه است.

 

باور درست و علمی: کبد چرب دلایل بسیار متنوعی دارد و حتی افراد با وزن طبیعی نیز ممکن است به آن مبتلا شوند. این بیماری غالباً خاموش است و می‌تواند بدون بروز علائم، تا مراحل پیشرفته پیش رود.

 

کبد چرب چیست و چه انواعی دارد؟ این بیماری به دلیل تجمع بیش از حد چربی در سلول‌های کبد ایجاد می‌شود. دو نوع اصلی دارد: کبد چرب الکلی (AFLD) که ناشی از مصرف الکل است و کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) که دلایل گسترده‌تری دارد و شایع‌تر است.

 

علل اصلی ایجاد کبد چرب (غیر الکلی): ژنتیک، چاقی (به‌ویژه چاقی شکمی)، مقاومت به انسولین (پیش‌دیابت و دیابت نوع ۲)، سطح بالای چربی (تری‌گلیسیرید) در خون، برخی عفونت‌ها (مانند هپاتیت C و HIV)، کاهش عملکرد هیپوفیز، سندرم تخمدان پلی‌کیستیک، کاهش وزن سریع، مصرف برخی داروها (مانند متوترکسات و تاموکسیفن)، بای‌پس معده، بارداری، قرار گرفتن در معرض سموم خاص، بیماری التهابی روده (IBD) و مصرف زیاد کربوهیدرات‌ها.

علائم و مراحل پیشرفت (سیر بیماری): کبد چرب در ابتدا معمولاً بدون علامت است. در صورت بروز علائم، خستگی شدید، ضعف، کاهش وزن، بی‌اشتهایی، تهوع و استفراغ، درد در ناحیه مرکزی شکم و زردی پوست از شایع‌ترین‌ها هستند. این بیماری دارای ۴ مرحله است:

 

مرحله ۱ (کبد چرب ساده): فقط تجمع چربی.

مرحله ۲ (استئو هپاتیت): تجمع چربی همراه با التهاب.

مرحله ۳ (فیبروز کبدی): التهاب شدید منجر به ایجاد زخم (اسکار) در بافت کبد.

مرحله ۴ (سیروز کبدی): زخم گسترده و غیرقابل برگشت که منجر به نارسایی کبد و عوارض جدی می‌شود و می‌تواند تهدیدکننده زندگی باشد.

تشخیص بیماری: تشخیص کبد چرب شامل بررسی سابقه پزشکی، معاینه بالینی، آزمایش‌های آزمایشگاهی (مانند آنزیم‌های کبدی ALT و AST، چربی خون، قند خون ناشتا، هموگلوبین A1C، شمارش کامل سلول‌های خونی و غربالگری هپاتیت و سلیاک) و مطالعات تصویربرداری (مانند سونوگرافی و سی‌تی اسکن) است.

روش‌های پیشگیری و غذاهای مفید: مهم‌ترین اقدام برای پیشگیری و بهبود کبد چرب، 

تغییر سبک زندگی است. این شامل: ▫️ورزش روزانه ▫️کاهش وزن اضافی ▫️رژیم غذایی سالم: مصرف میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل، پروتئین‌های بدون چربی و لبنیات کم‌چرب. کاهش غذاهای پرکالری و سرشار از چربی‌های ناسالم. کاهش مصرف الکل

مدیریت و کنترل بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت و چربی خون بالا از طریق مصرف منظم داروها.

 

درمان کبد چرب و عوارض خطرناک: در حال حاضر، داروی قطعی تایید شده‌ای برای کبد چرب وجود ندارد و بهترین راهکار همان تغییر سبک زندگی است. برخی داروها (مانند لیورگل، لیورکر، سیانارکول، ویتامین E) و مسدودکننده‌های گیرنده آنژیوتانسین می‌توانند در مدیریت بیماری کمک‌کننده باشند. در صورت عدم درمان، کبد چرب می‌تواند منجر به عوارض خطرناکی چون تجمع مایع در شکم، تورم و خونریزی وریدهای مری، گیجی و خواب‌آلودگی، سرطان و نارسایی کامل کبد شود.

 

 دکتر شاکری در پایان تاکید کرد: آگاهی و اقدام به موقع برای تغییر سبک زندگی، می‌تواند نقش حیاتی در جلوگیری از پیشرفت این بیماری خاموش و حفظ سلامت کبد ایفا کند.